Amerikan Çevre Mühendisleri ve Bilim Adamları Akademisi (AAEES), çevre mühendisliğine yaptığı katkılardan dolayı Prof.Dr. Berrin Tansel'i Ocak ayında AAEES'in 2021 Bilim Ödülü'ne layık görmüştü.
Bu güzel haberi yayınladıktan sonra Florida Uluslararası Üniversitesi (Florida International University, FIU) İnşaat ve Çevre Mühendisliği departmanı öğretim üyesi ve İnşaat Ve Çevre Mühendisliği bölümü lisans programı direktörü Prof.Dr. Berrin Tansel ile görüştük.
ODTÜ mezuniyetinin ardından kariyerine ABD'de devam eden Prof.Dr. Berrin Tansel, hem şu sıralarda NASA ile ile yürüttüğü projeyi anlattı hem de bir kadın olarak akademik dünyaki deneyimlerini paylaştı.
BERRİN TANSEL KİMDİR?
Nerede, kaç yılında doğdunuz, hangi okullarda eğitim aldınız?
İzmit’te 1955 yılında doğdum. Liseyi bitirinceye kadar bütün eğitimimi İzmit’te yaptım. Yenturan ilkokulu, izmit Ortaokulu, ve İzmit Lisesi'nde okudum. Sonra Ortadoğu Teknik Üniversitesi'ne Kimya Mühendisliği bölümüne gittim.
Kariyer yolculuğunuz nasıl ilerledi?
Üniversiteyi bitirince Fulbright bursu ile çevre müdendissliği alanında eğitim aypam için Amerika'ya gittim.
Master ve doktora derecelerimi University of Wisconsin’de Madison kampüsünde aldım. Wisconsin'deyken araştırma assistanlığı ve okulda yazışmalı dersler hazırlayan bir ofiste çalıştım. Sonra, Boston’da önce Tufts Üniversitesi'nde bir araştırma grubu ile, sonra özel bir mühendislik fırmasında mühendis olarak, daha sonra da Massahusetts’s Su Kaynakları Otoritesi'nde proje müdürü olarak çalıştım.
.
.
Kitabınız, buluşunuz, ödülleriniz var mı?
Üç tane kitabım var. Kitapların dışında birçok kitapta çıkan makalelerim ve kitap bbölümleri var—200'ün üzerinde. Su filtreleri konusunda bir buluşum var.
Çalıştığım üniversiteden ve profesyonel derneklerden ödüllerim var.
Amerikan Academy Çevre Mühendisleri ve Bilimcileri Derneği'nden Bilim Ödülü
Amerika İnşaat Mühesdisleri Birliği'nden Yılın Mühendisi ödülü
Amerika İnşaat Mühesdisleri Birliği'nden Edmund Friedman ödülü
Amerika İnşaat Mühesdisleri Birliği'nden Margaret S. Petersen ödülü
Florida Su ve Çevre Birligi'nde En İyi Eğitimci ödülü
Üniversiteden (4 ödül ) en iyi öğretmen, en iyi araştırmacı, en iyi hizmet vere ve en iyi mentor ödülleri.
Florida eyaletinden (iki defa) öğretim ödülü
.
.
.
.
Su filtreleri konusundaki buluşunuz hakkında biraz daha bilgi verebilir misiniz?
Su filtrelerini modüler hale getirip, birbirine bağlanacek şekle getirdik (legolar gibi). Ne kadar arıtma gerekiyorsa, modüler filtreleri üst üste geçirip, suyun içindeki degişik tuzları seri olarak tek bir unite kullanarak ayırmayı başardık. Patent müracaatımız son aşamaya gelemedi.
Çalıştığınız kurum hangi alanda faaliyet gösteriyor. İşinizde tam olarak neler yapıyorsunuz anlatır mısınız, özellikleriniz neler?
Şu anda Florida International University’de (Florida Uluslararası Üniversitesi) profesörüm. Ders vermenin dışında araştırma ve yöneticilik sorumluluklarım var. İnşaat Mühendisliği vee Çevre Mühendisliği programlarının direktörüyüm. Doktora ve master talebelerimle araştırmalar yapıyorum.
.
.
Hangi proje üzerinde çalışıyorsunuz? Bizim anlayabileceğimiz şekilde basitleştirerek anlatabilir misiniz?
Şu anda NASA ile atık sulardan amonyağı ayırmak için bir projemiz var.
Atık sularda fosfor ve amonyak miktarı fazla, Uzay yolculukları sırasında, astronotların atık suları çok daha konsantre oluyor. İlk aşamada böyle bir projenin dünyadaki atık sularda kullanılma olanağını inceledik. Bundan sonraki aşamada, sistemi biraz daha geliştirip, testler yapmayı planlıyoruz. Sudaki amonyak önce kristal halinde olan katı bir malzemeye bağlanıyor ve sudan ayrılıyor. Sonra kristali ısıtarak amonyağı ayırıyoruz. Ana kristali tekrar kullanıma döndürüyoruz.
Amonyak endüstri için önemli bir malzeme. Bilhassa gübre yapımı icin kullanılıyor.
Sahillerin kirlenmelerinin önlenmesi ve su kalitesini iyileştirmek için yağlı suların temizlenmessi, su gereklililiğini azaltmak için suların değişik amaçlarla tekrar kullanılabilmesi için Miami-Dade Su Kaynakları Departmanı ile bir projemiz var. Borulardan sızan suların nereden sızdığını bulmak için ses dalgalarını analiz ederik akıntının nereden olduğunu araştırdığımız bir projemiz var.
.
.
Daha önceden çalıştığımız bazı enterasan projelerimiz var.
Yaptığım araştırmaların konuları:
Uzay yolculularında suyu, tekrar kullanabilecekleri kaliteye getirmek için su filtreleri sistemleri.
Uzay yolculukları sırasında bir insanin günlük su ihtiyacı 11.5 litre. Bu sayı dünyadaki su kullanma miktarına göre çok az. Dünyada adam başı günlük su ihtiyacı 300 litre. Uzayda, çamaşır ve bulaşık yıkama olayı yok, çimenleri sulamaya gerek yok. Arıtma su projesi iki yıl sürdü.
Shuttle’a yüklenen su torbalari.
Uzayda iki kişilik günlük su kullanım miktarı
banyo 5.44 L
el yıkama 8.16 L
tuvalet 1.00 L
içme suyu 3.00 L
havaya giden nem 4.54 L
diş fırçalama 0.73 L
Toplam (iki kişi için, günlük miktar) 22.9 L
NASA uzaya Shuttle’ı gönderirken, bu hesaba göre ne kadar su gerekiyorsa, o kadar suyu Shuttlin içine dolduruyordu. Shuttle’in içinde en çok yer alan malzeme suydu. Artık bu kadar su taşınmıyor. Uzay yolculukları sırasında su döndürülüyor.
Artık filtre projesinde calismiyorim.
Atık çöplerden elde edilen methan gazının daha verimli bir şekilde makinelere zarar vermeden daha iyi kullananıbilmesi.
Köprü ayaklarının paslanmassını azaltacak boyalar ve kaplamalar.
.
.
Sizin mesleğinizi seçmek isteyen veya bu yolda ilerleyenler kadınlara rehber olması için yaptığınız işle ilgili, uzmanlığınızın olduğu konuda püf noktalarını paylaşır mısınız?
Mühendislik güzel bir meslek. Teknolojik ilerlemelerle her gün değişen bir meslek. Gelişmeleri yakından takip edip hayat boyunca öğrenmeye devam etmek ve meslekte aktif olmak önemli.
Ben kimya mühendisi olarak başladım ve çevre mühendisi olarak eğitimime devam ettim. Pek çok araştırma projesinde diğer bilim ve mühendislik alanlarında araştırma yapan kişilerle ortak çalışmalar yaptım.
Üniversitede kadın olmak ne demek nasıl açıklarsınız? Kadınlar neden üniversitelerde olmalı? Üniversitelerde kadınların yaşadığı en önemli sorunlar sizce neler?
Üniversitelerde kadınların olması, orada olmalarının gerekli olduğunu bilmeleri ve orada olmaktan gurur duymaları önemli.
Başarının en önemli faktörü yılmadan devam etmek. Karşınıza çakın engeller bizi daha yaratıcı olmaya zorluyor. Kadınlar genellikle kendi potansiyellerinin ve yaratılıcılıklarının ne kadar güçlü olduğunu bilmiyorlar ve düşünmüyorlar.
Karşımıza çıkan engeller bizi daha istekli ve daha kararlı yapmaya zorluyor. Engeller insanı daha kuvvetli olmaya, daha yaratıcı düşünmeye, bulunulan çevreyi genişletmeye zorluyor. Engeller ve başarısızlıklar başarılı olmanın gerekli parçaları. Engel ve başarısızlık diye düşünülen pek çok olay her zaman engel veya başarısızlık değil.
Benim inancım hiçbir istek ulaşılamayacak kadar uzakta değil. Önemli olan oraya doğru hergün biraz ilerleme yapmaya çalışmak, engeller ve ufak tefek gerilemeler oldukça hala yola devam etmek.
Üniversitelerde daha fazla kadının yer alması için kadınlara bir çağrınız var mı? Kadın erkek eşitliğinin sağlanması için erkekler neler yapmalı, erkeklere bir çağrıda bulunur musunuz?
İş hayatımda bir çok erkek bana çok yardımcı oldu, akıl verdi ve yol gösterdi. Pek çok erkek meslektaşım, sınıf arkadaşlarım, profesyonel gruplardaki tanıdıklarım bana çok yardımcı oldular. Onların ssayesinde bazı meslek gruplarına girmem, değişik aktivitelerde sorumluluklar almam ve girilmesi zor ortamlara girmem mümkün oldu.
Pandemi nedeniyle işiniz nasıl etkilendi, evde neler yapıyorsunuz, iş bölümü nasıl?
Pandemi nedeniyle dersleri uzaktan veriyoruz. Öğrenciler laboratuarda çalışmalara devam ediyorlar. Bir kısmı internet aracılığı ile modelleme çalışmalarını sürdürüyor. Pandemi benim hayatımı daha yoğun çalışır şekle getirdi. Her gün en azından üç veya dört toplantım oluyor. Bazı toplantılar bütün gün sürüyor. Ama uzaktan bazi işler yüz yüze olduğu gibi verimi olmuyor.
Pandemi sonrası yeni normal hayatta sizce bizi nasıl bir hayat, ekonomi bekliyor?
Pandemi sonrasına dönmek ve alışmak biraz zaman alacak. Üniversitede eğitim tekrar başladı ve zamanla yüz yüze olan aktivitelerin arttırılması bekleniyor. Fakat herkesin tekrar eski tempoya dönmesi ve senkronize olması zaman alacak. Pek çok şey değişti, bazı kişiler vefat etti, bazıları emekli oldu. Konuştuğumuz sorunlar değişti. Ekonominin canlanması zaman alacak.
Berrin Tansel ile yaptığımız video röportajı izlemek için linke tıklayın.
