TÜSİAD ve Koç Üniversitesi işbirliği ile oluşturulan Ekonomik Araştırma Forumu (EAF) tarafından InterContinental Otel İstanbul'da "Negatif Faiz Politikaları” toplantısı düzenledi.
TÜSİAD Uluslararası Koordinatörü ve AB Temsilcisi Dr. Bahadır Kaleağası açılış konuşmasında dünyadaki faiz politilarını değerlendirdi ve Türkiye ekonomisinin daha ileriye taşınabilmesi için yapılması gerekenleri anlattı.
NORMALLEŞME HALA ÇOK UZAK GÖRÜNÜYOR
Tüm dünyada özelliklede de gelişmiş ekonomilerde küresel krizden bu yana yaygınlaşan ekonomik durağanlık ve düşük enflasyon oranları nedeniyle bu ülkelerin merkez bankalarının geleneksel olmayan para politikası uygulamalarına yöneldiğine dikkat çeken TÜSİAD Uluslararası Koordinatörü Bahadır Kaleağası şöyle konuştu;
“Öncelikli olarak Amerika Merkez Bankası tarafından uygulanan varlık alımları yoluyla miktarsal genişleme birkaç denemenin ardından ekonominin ılımlı büyümesine destek oldu ve işgücü piyasasının Amerika’da normale dönmesine katkı sağladı. Ancak normalleşme hala çok uzak görünüyor. Sizin de bildiğiniz gibi Amerika Merkez Bankası varlık alımını sonlandırdı ve adım adım faiz arttırmaya çalışıyor ancak faizler hala sıfıra yakın, tarihsel olarak hiç görmediğimiz kadar düşük seviyelerde.Avrupa ve Japonya’da ise varlık alım programlarının yanında negatif faiz uygulamaları da başlatıldı. Bu politikaların henüz iç talebi istenilen düzeyde canlandıramadığını ve enflasyonu da hala hedeflenen düzeye çıkarmayı başaramadığını görüyoruz. Dolayısıyla uygulama süresi giderek uzuyor ve negatif faiz politikasının faydalarının yanında maliyetleri ve yarattığı potansiyel riskler giderek daha fazla tartışma konusu haline geliyor.”
DEVLET TAHVİLİ 10 TRİLYON DOLARA ULAŞTI
Kaleağası, negatif faiz politikalarının bu denli yaygın ve uzun soluklu olmasının gerçek anlamda olağanüstü bir dönemden geçtiğimizi gösterdiğini ifade ederek sözlerini şöyle sürdürdü;”Günümüzde dünyada sıfırın altında getiri ile işlem gören devlet tahvili 10 trilyon dolara ulaşmış durumda. Gelecekte koyduğundan daha az para alacağını bile bile kim bu tahvilleri, niye alıyor? Bu durum daha ne kadar sürdürülebilir? Bu politikaların finansal piyasalar, tasarruf oranları ve gelir dağılımı üzerine etkileri nedir?Negatif getiri ile işlem gören devlet tahvil hacminin bu kadar yüksek artışa sahip olması ve yayılmasıyla oluşan riskler, negatif faiz uygulamalarının getiri ve götürülerini daha iyi anlaşılmasını ve tartışılmasını son derece önemli kılıyor.”
YATIRIMCILARIN TÜRKİYE'YE İLGİSİ CANLI
“Türkiye gibi gelişmekte olan ülkeler bu yeni küresel ortam ve olağanüstü politikalardan elbette etkileniyor” diyen Kaleağası Türkiye’nin durumuna ilişkin şu tespitlerde bulundu;
“Türkiye’nin mali disiplini, bütçe açığının Maastricht Kriterleri çerçevesinde kalmaya devam etmesi ve iyi denetlenen güçlü bir bankacılık sistemine sahip olması, gelişmiş ülkelerde negatif faiz nedeniyle yüksek getiri sağlayamayan uluslararası yatırımcıların Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelere ilgisini canlı tutuyor.
POTANSİYELİNİN ALTINDA BÜYÜYOR
Diğer bir yandan bu politikaların kurda ve piyasalarda yarattığı dalgalanmalar, özel sektörün borçluluğunu, dolayısıyla riskliliğini arttırıyor. Küresel düşük talep ortamından da olumsuz etkilenen yatırımlar ve ihracatın büyümeye eskisi kadar katkı vermiyor olması nedeniyle Türkiye ekonomisi, potansiyelinin altında büyüyor.
YÜKSEK ENFLASYON HALA ÖNEMLİ PROBLEM
Negatif faiz uygulayan merkez bankalarının amaçlarından biri, iç talebi canlandırarak büyüme oranında artış sağlamak ve enflasyonu artırmak. Ülkemizdeyse yüksek enflasyon hala önemli bir problem. Büyüme ise zaten ağırlıklı olarak iç talep ile sağlanıyor. Zaman zaman dünyada faizler bu kadar düşük hatta negatif iken neden Türkiye’de yüksek sorusunun sorulduğunu duyuyoruz. Bu soruya yanıt ararken ve para politikalarını karşılaştırırken ekonomik yapılarındaki farkların gözden kaçırılmaması gerekiyor.
KISA VADELİ POLİTİKALAR YETERLİ DEĞİL
Ayrıca unutmamamız gereken başka bir husus da bir ülkenin kalkınmasının para politikası ile sağlanabilmesinin mümkün olmadığıdır. TÜSİAD olarak yapısal reformların önemini her fırsatta dile getiriyoruz. Kısa vadeli büyümeyi destekleyici politikalar yeterli değil. Uzun vadede Türkiye’yi bir üst gelir grubuna taşıyacak, 21. yy ekonomisinin ihtiyaçlarına cevap veren, dijital dönüşümü sağlayacak reformları hızlandırmak zorundayız. Dijital ekonomiye geçişten kopuk olarak faiz politikalarıyla ilgili ekonomik büyüme tartışıyor olmak takdir edersiniz ki akılcı bir yaklaşım olmamaktadır.
DİJİTAL DÜNYAYA ENTEGRE OMUŞ EKONOMİYE İHTİYAÇ VAR
İş dünyası olarak, kurumların bağımsızlığı ile hukukun üstünlüğünün perçinlendiği ve yapısal reformlar ile rekabet gücünü artırmış, eğitim reformu ile nitelikli işgücü ihtiyacını karşılamış, dijital dünyayla entegre olmuş bir ekonomiye ihtiyacımız var. Bütün bunların şimdiye kadar Türkiye’deki denkleminde, kurgusunda Avrupa Birliği ile ilişkilerimizdeki rolü tekrardan daha enerjik daha aktif hale getirmezsek tüm bu denklem bozulur. Yeni denklem arayışları içinse zamanımız olmadığı şüphesiz.”
